W niewielkich kresowych miasteczkach jest coś nieuchwytnego, coś, co ocalało z przeszłości – to atmosfera. Drzemie w zaułkach i uliczkach, załomach murów, ruinach, wykopach archeologicznych odkrywających skomplikowaną, nawarstwioną przez stulecia tkankę miejskości. Można ją gdzieniegdzie odczytać na starych szyldach, usłyszeć w dźwięku kościelnego dzwonu, zwołującego wiernych na wieczorną mszę, w spokoju i zadumie przechodniów, zdążających do domów po pracowitym dniu. Każde miasteczko to fragment jakiejś historii. Ludzie tutaj znają się, dużo o sobie wiedzą. I chociaż nie dzieje się nic szczególnego, nie przyszedł na świat nikt znany, to jednak wszyscy są dumni z tego miejsca, i życzliwi, chcąc pokazać […]
Prezentacje
Chodząc uliczkami Drui, można odnieść wrażenie, że już tu kiedyś się było. Wokół stoją stare domy, a w zakątkach i zaułkach czuć specyficzną atmosferę mieściny, przesyconą kolorytem przeszłości. Tutaj jak mało gdzie zachowała się specyficzna senna atmosfera kresowego miasteczka. Tu koty leniwie snują się po uliczkach, z biednych podwórek dochodzi szczekanie psów, a ludzie leniwie snują się po poboczach dróg (chodników tu prawie nie ma). Niewiele już pozostało takich miasteczek, ale, na szczęście, jeszcze można je odnaleźć, trzeba tylko włożyć w to nieco wysiłku, a wtedy kresowe zakątki same odsłonią swoje tajemnice i pozwolą zauroczonym wędrowcom wejść w prawie […]
Spacer ulicami miasta położonego w widłach Bugu i Muchawca przyniesie na pewno sporo wzruszeń, mimo że obecny Brześć w niewielkim stopniu przypomina ten z czasów II Rzeczypospolitej. W centrum można zobaczyć popiersie Adama Mickiewicza, zadumać się na cmentarzach – Tryszyńskim, katolickim czy wojskowym, gdzie spoczęli Bałahowcy, wejść do katolickiego kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego z obrazem Matki Bożej Ocalenia… Jednak głównym punktem zwiedzania powinna być sławna twierdza, tak bardzo związana z dziejami naszego kraju. Chociaż dzisiaj bardziej przypomina pomnik chwały oręża radzieckiego, to jednak pozostało tu kilka pamiątek świadczących o dawnych mieszkańcach Brześcia i o jego sławnych obrońcach. Na jej […]
Pisał w swoim dzienniku: „Na imię mam Marc, posiadam głębokie życie wewnętrzne i nie mam pieniędzy, ale mówi się, że mam talent.”W Witebsku przy ulicy Pokrowskiej na początku lat 90. XX wieku wzniesiono pomnik najwybitniejszego obywatela miasta – Marca Chagalla z inskrypcją na postumencie: „Mój Witebsku! Byłem i pozostałem ci wierny na zawsze.” Chociaż Mojsza Zacharowicz Szagałow nie urodził się nad Dźwiną, o właśnie tutaj spędził młodość, tu poznał córkę miejscowego jubilera Bellę, którą pokochał i wziął za żonę. Czy malarz dotrzymał słowa? A czy to miasto pamięta o nim i o jego twórczości? Na te pytania odpowiem, snując […]
„Idziemy pod olbrzymimi sklepieniami zamku. Książę postanowił poświęcić życie jego odbudowie. Z wolna dźwiga salę po sali, komnatę po komnacie, basztę po baszcie. Sam projektuje wykonywane na miejscu pod jego nadzorem ciężkie gotyckie meble… Starego pana zastajemy w którejś z komnat, pochylonego nad jakowymś foliałem. Czerwony kaftan na nim, na którym pięknie gra plama srebrzystej brody.”– napisał mistrz Wańkowicz, odwiedzając zamek w Mirze, dzisiaj widniejący na Liście UNESCO. Czy budowla powróciła do dawnej świetności? Jakie kresowe obiekty wpisano na tą szczególną Listę i jak się o nie dba? (zdjęcia archiwalne: https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Mirze; https://pl.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Georg_Wilhelm_Struve, https://uk.wikipedia.org/wiki/Чернівецький_національний_університет_імені_Юрія_Федьковича, https://uk.wikipedia.org/wiki/ Києво-Печерська_лавра, https://uk.wikipedia.org/wiki/Знакипоштовоїоплати_України_2015))
Prypeć jest królową poleskich rzek, największą, najszerszą, pełną niespodzianek, owianą legendami, opisaną i malowaną przez wielu twórców. Nie sposób zachwyciwszy się tamtymi stronami, zapomnieć jej. Kto raz poczuł tchnienie powiewu wiatru, kto płynąc stateczkiem ujrzał szeroko rozlane wody i podtopione łąki, prastare dąbrowy wysoko unoszące korony drzew ponad taflę wody, temu trudno jest zapomnieć to miejsce. Nad rzeką rozłożyły się Pińsk – dawniejsza stanica Flotylli Rzecznej, Turów – jedno z najstarszych miast Białorusi, Narowla i Holowczyce – dawne dobra rodziny Horwattów. Ale to też „zona”, w której osiedlili się przybysze z płonącego Kaukazu. Pytani, jak mogą żyć na skażonej […]
Niegdyś w Słonimiu, podobnie jak w innych miastach ziemi wileńskiej i nowogródzkiej, mieszkało aż siedem nacji: Polacy, Białorusini, Litwini, Żydzi, Rosjanie, Tatarzy i Karaimi. W okresie międzywojennym funkcjonowały tu kościoły rzymskokatolickie: parafialny św. Andrzeja, niepokalanek, pobernardyński i garnizonowy; jedna cerkiew prawosławna, jeden meczet, dwie synagogi oraz 18 bożnic. Wiosną 1919 roku miasto zdobyły polskie oddziały Mińskiego Pułku Strzelców i Białostockiego Pułku Strzelców i aż do połowy 1920 roku trwały tu krwawe walki z bolszewikami. Odwieczna dzielność jego mieszkańców odzwierciedlona została w herbie, na którym umieszczono złotego lwa z lisem w łapie, ale ten lis nie zwierzę! W heraldyce to dwa […]
Kiedyś miński przyjaciel zaprosił mnie na urodziny. Trochę mnie to zdziwiło, bo wcześniej podobnych imprez nie organizował. Znając go dobrze, zorientowałam się, że to jedynie pretekst na ściągnięcie mnie na Białoruś. Czekał na dworcu z tajemniczą miną, ale znając go byłam przygotowana na taką niespodziankę. Usiłowałam dopytać się, dokąd pojedziemy, ale w odpowiedzi usłyszałam jedynie „do diabła i po wielką miłość”. I nic więcej. Która kobieta odmówiłaby w podobnej sytuacji? Ciąg dalszy tej wizyty, pełnej przygód, to historie tej niezwykłej ziemi i jej polskich śladach. (zdjęcia archiwalne: https://ru.wikipedia.org/wiki/Опса; https://pl.wikipedia.org/wiki/Achremowce)
Polacy jadący na Podole szlakiem Trylogii, zawsze z niecierpliwością oczekują na przyjazd do „orlego gniazda”, jak niegdyś nazywano Kamieniec Podolski. I trudno się temu dziwić. Rzeczywiście ta wspaniała podolska twierdza wywiera niezapomniane wrażenie i na długo pozostaje w pamięci. Jednak nie można zapominać, że Podole ma jeszcze do zaoferowania wiele innych warowni, zameczków obronnych i pól bitewnych. Ta ziemia, jak mało która, spłynęła obficie krwią wielu obrońców i atakujących. Zapraszam na spacer po gigantycznej warowni nad Smotryczem i w jej okolice, aby poznać ruiny innych twierdz oraz wysłuchać ich dziejów. (zdjęcia archiwalne: https://uk.wikipedia.org/wiki/Кам%27янець-Подільська_фортеця, https://pl.wikipedia.org/wiki/Okopy_Świętej_Trójcy, https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Sutkowcach, https://uk.wikipedia.org/wiki/Панівці_(Кам%27янець-Подільський_район))(zdjęcie wyróżniające: twierdza w […]
O grodzie Batorego, jego dziejach i współczesności można opowiadać godzinami. Jest tu cmentarz Pobernardyński – pod wieloma względami unikatowy. Założony w 1792 roku, czyli tylko o dwa lata młodszy od warszawskich Powązek, był ostatnim miejscem spoczynku dla wielu znakomitych ludzi zasłużonych dla Grodzieńszczyzny. Jedną z najładniejszych arterii miasta jest dawna ulica Brygidkowska, na której jeszcze dziś czuje się dawną atmosferę. Na południowym brzegu rzeki leży przedmieście Zaniemeńskie, zabudowane na ogół drewnianymi lub murowanymi domkami o przedmiejskim charakterze. Najważniejsza niegdyś była tu ulica Lipowa, która przechodziła w szosę do Białegostoku. Trzy kilometry na wschód od Zaniemenia leży w pięknej dolinie […]