to mezzospranistka Salomea Kruszelnicka. Jej największym sukcesem scenicznym (partię po raz pierwszy zaśpiewała w 1904 roku w Brescii) była właśnie tytułowa rola gejszy Cio-cio-san („Motyl”) w operze Giacoma Pucciniego. Artystka występowała też w warszawskim Teatrze Wielkim, gdzie wykonała partię Hrabiny w „Halce” Stanisława Moniuszki (zdjęcie archiwalne: https://pl.wikipedia.org/wiki/Sołomija_Kruszelnyćka, https://uk.wikipedia.org/wiki/ Пам’ятник_Соломії_Крушельницькій_(Тернопіль), https://uk.wikipedia.org/wiki/ Тернопіль#Архітектура; zdjęcie wyróżniające – Salomea Kruszelnicka w roli Brunchildy w operze „Walkiria”)
„Lwów” i „Żyguli” („Żygulowskie”) w czasach władzy sowieckiej dostarczał codziennie samolot ze Lwowa, aby trafiało na kremlowski stół Pierwszego Sekretarza i jego radzieckich towarzyszy (zdjęcie wyróżniające – fragment XIX-wiecznego obrazu Arturo Petrocelliego „Mnisi pijący piwo”: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piwo)
zwana też Korpusem Kadetów Majtków, to pierwsza w dziejach Rzeczpospolitej uczelnia morska. Powstała w 1780 roku w Nieświeżu z inicjatywy wojewody wileńskiego Karola Stanisława Radziwiłła. Uczelnia działała tylko dwa lata (miała swój regulamin, nauczano w niej między innymi języków obcych, matematyki, inżynierii, nawigacji i… muzyki), być może dlatego, że jej twórcę bardziej zajmowały wówczas wystawne przyjęcia i kosztowne ozdabianie rezydencji… (zdjęcie archiwalne: https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Stanisław_Radziwiłł_Panie_Kochanku)
stworzył już w XIX wieku Karol Kisielka, jeden z lwowskich browarników, który obok swojej wytwórni otworzył „sanatorium dietetyczne i fizjoterapeutyczne” o nazwie „Kiselki”, gdzie przy akompaniamencie orkiestry wykonywano zabiegi pielęgnacyjne z użyciem piw i produktów do jego warzenia oraz powstającej podczas tego procesu gorącej wody. 36-pokojowy budynek u podnóża Wysokiego Zamku obsługiwał 120-150 pacjentów rocznie, a jedną z jego klientek była Maria Konopnicka (zdjęcie archiwalne: https://uk.wikipedia.org/wiki/Будинок_на_площі_Міцкевича,_9_(Львів); zdjęcie wyróżniające – fragment obrazu Françoisa Louisa Jaquesa z około 1923 roku „Fryburscy chłopi w barze”: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piwo)
czyli Ksawerego Branickiego do siostrzenicy księcia Grigorija Potiomkina Aleksandry Engelhardt, poślubionej przez niego za zgodą i na życzenie carycy Katarzyny I, powstał wspaniały przypałacowy park – Aleksandria. Młoda para zamieszkała w Białej Cerkwi, otrzymanej z rąk Stanisława Augusta Poniatowskiego za stłumienie przez Branickiego Koliszczyzny – powstań kozaków i chłopów. Gdy pani Branicka przyjęła od męża majątek, rozpoczęła jego porządkowanie i budowę wykwintnego parku, który otrzymał nazwę od jej imienia i dziś jest największym oraz najstarszym parkiem dendrologicznym na Ukrainie (zdjęcia archiwalne: https://uk.wikipedia.org/wiki/Державний_дендрологічний_парк_«Олександрія»_НАН_України)
czyli stolnik wielki litewski i krajczy wielki litewski wraz ze stolnikiem wielkim koronnym (Dapifer Regni) i krajczym wielkim koronnym(Incisor Regni), na dworach królów dawnej Rzeczypospolitej oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego pełnili ważne funkcje (z czasem stały się honorowe). Stolnicy nadzorowali nakrywanie stołów przed największymi uroczystościami państwowymi i religijnymi, a krojczy (niekiedy wraz ze stolnikami) kosztowali podczas biesiad potrawy i napitki nim te trafiły na talerz lub do kielicha władcy (zdjęcia archiwalne: https://pl.wikipedia.org/wiki/Michał_Kazimierz_Radziwiłł_(podkanclerzy_litewski), https://ru.wikipedia.org/wiki/Станислав_Август_Понятовский, https://pl.wikipedia.org/wiki/Józef_Klemens_Czartoryski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mikołaj_Radziwiłł_Amor, https://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Radziwiłł_Piorun https://lt.wikipedia.org/wiki/Jonas_Radvila_III)
jako pogardliwe określenie zostało użyte przez Bohdana Chmielnickiego wobec regimentarza wojsk koronnych Dominika Zasławskiego po jego nieudolnym współdowodzeniu w bitwie pod Piławcami w 1648 roku zakończonej sromotną klęską polskiego oręża, które książę, ówczesny starosta łucki i mąż Katarzyny Sobieskiej (siostry Jana, późniejszego króla Polski), zmył z siebie dopiero podczas bitwy pod Beresteczkiem w 1651 roku. Pozostali dowódcy przegranej bitwy z Kozakami i Tatarami, w oczach przywódcy powstania, zasłużyli na miano „Łaciny” – Mikołaj Ostroróg i „Dzieciny” – Aleksander Koniecpolski (zdjęcie archiwalne: https://uk.wikipedia.org/wiki/Владислав_Домінік_Заславський-Острозький) (cytat: Ludwik Kubala „Jerzy Ossoliński”, wydanie z 1924 roku)
to ustawa Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z 1954 roku, na podstawie której sowieckie władze niszczyły obiekty kultu religijnego, między innymi wota na Górze Krzyży koło Szawli
W sercu starego Podola leży Czortków. Można tu odnaleźć atmosferę nieco sennej kresowej mieściny, trochę prowincjonalnej, miejscami nieco zaniedbanej, ale zawsze wędrując jej uliczkami, uda się wypatrzyć coś ciekawego. Kolejnym powodem, dla którego warto tutaj przywędrować to okolice. Stąd blisko do Kamieńca Podolskiego, do starego Buczacza, Trembowli wsławionej obroną pani Chrzanowskiej. Niedaleko do Jazłowca, Zaleszczyk, Okopów Świętej Trójcy … A co nazwa, to szereg historii, ciąg zdarzeń, nazwiska znanych postaci: Mikołaj Gomółka, Edward Rydz-Śmigły, Tadeusz Łomnicki, Jan Kasprowicz, Kornel Ujejski, Jan III Sobieski Niemal każdy kamień i każdy grób czy ruiny opowiadają barwne dzieje tych terenów. Czortków leży na […]
Na dawnych Kresach Rzeczypospolitej zachowało się wiele wspaniałych rezydencji, zamków, pałaców, które przetrwały burze dziejowe. Mało jest takich, które mogą cieszyć oko współczesnych urodą i dobrym stanem technicznym, najczęściej są to ruiny zapadające się w ziemię. Stoją pałace w Tulczynie i Krystynopolu, związane wieloma historiami z rodziną Potockich, Brzeżany Sieniawskich, Olesko, w którym urodził się ”lew Lechistanu”, wspaniałe Podhorce, Złoczów, czy Jazłowiec. Niedaleko od Lwowa leży Żółkiew, niegdyś duma i chluba nie tylko rodu Żółkiewskich. W tej opowieści o losach magnatów i ich siedzib sprawdzimy prawdziwość starego kresowego powiedzenia: „Z Chreptowiczem żyć, z Radziwiłłem pić, z Ogińskim jadać, a […]